9. Eğitim Sistemi İzleme Çalışması

"Eğitime Bakış 2024: İzleme ve Değerlendirme Raporumuz", Türkiye eğitim sisteminin güncel durumunu, eğilimlerini ve uygulamalarını sistematik ve veri odaklı bir analizle ele almaktadır.

Son 10 Yılın En Düşük Seviyesi!

2016 yılından bu yana devam eden eğitim sistemi izleme çalışmamızın dokuzuncu raporunu yayımladık.

Raporda; öğretmen ve okul yöneticilerinin maaşlarının kariyer düzeylerine göre OECD ortalamalarına yaklaştırılması için çalışmaların yürütülmesi gerektiği, mevcut öğretmen ihtiyacının hesaplanması ve bu ihtiyaca göre öğretmen atama sayılarının artırılması gerektiği ve açık öğretim lisesi öğrencilerinin ortaöğretimdeki payının son on yılın en düşük seviyesi olan %18,6'ya gerilediği belirtilmiştir.

Eğitime Bakış: 2024

Raporumuzda, "Eğitime Erişim ve Katılım", "Eğitimin Çıktıları", "Öğretmenler ve Okul Yöneticileri", "Eğitim-Öğretim Ortamları" ve "Eğitimin Finansmanı" olmak üzere beş ana başlık altında ayrıntılı değerlendirmeler sunulmaktadır.

Kız çocuklarının okullaşma oranlarında ve mezuniyetlerinde erkek çocuklarına göre fark yaratmaya başladığı gözlemlenmiştir.

"Eğitime Bakış 2024" raporuna göre, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Türkiye'deki toplam öğrenci sayısı 18.710.265 olarak kaydedilmiş olup, bunun 1.631.000'i özel öğretim kurumlarında öğrenim görmektedir.

Raporumuzda, 14-17 yaş grubunun net okullaşma oranı %91,3 olarak hesaplanmıştır. Bu oran erkeklerde %90,7 iken, kız öğrencilerde %91,8'dir. Tüm yaş gruplarında kızların net okullaşma oranları, erkeklerden hafif de olsa yüksek bulunmuştur.

Ancak, ortaöğretimin zorunlu eğitim kapsamında olmasına rağmen, 14-17 yaş grubundaki çocukların %8,7'sinin eğitim sisteminin dışında kaldığı tespit edilmiştir.

18-21 yaş aralığında en az lise mezuniyet oranı kadınlarda %80,1 iken, erkeklerde %73,8 olarak belirlenmiştir. Toplam mezuniyet oranı ise %76,9'dur. Son on yılda, 18-21 yaş grubunda en az lise mezuniyet oranında kadınların gösterdiği artış, erkeklere göre daha yüksek olmuştur.

Açık Öğretimde Düşüş!

2023-2024 eğitim-öğretim yılında açık öğretim öğrenci sayısı, önceki yıla göre 1.117.000 azalarak 1.229.802 olarak kaydedilmiştir. Açık öğretim lisesi öğrencilerinin ortaöğretimdeki oranı, son on yılın en düşük seviyesi olan %18,6'ya gerilemiştir.

Özel Eğitim Öğrencileri Eğitime Katılım Göstermiyor !

Rapor, özel eğitime erişim verilerinde dikkat çekici bulgular sunmaktadır. 2023-2024 eğitim-öğretim yılında özel eğitim alan öğrenci sayısı; okul öncesinde 10.668, ilköğretimde 440.931, ortaöğretimde 108.126 ve toplamda 559.725 olarak tespit edilmiştir.

Özel eğitim alan kız öğrenci sayısının erkek öğrenci sayısından belirgin şekilde düşük olduğu görülmektedir. Özel eğitim alan öğrencilerin %63'ünü erkekler, %37'sini kız öğrenciler oluşturmaktadır.

İlköğretim kademesinde özel eğitim alan öğrenci sayısının, ortaöğretime göre çok daha yüksek olması dikkat çekicidir. Bu durum, ilköğretimde özel eğitim alan çocukların önemli bir bölümünün ortaöğretime devam etmediğini göstermektedir.

Türkiye'nin uluslararası performansı yükseliş gösterdi!

TIMSS 2023 sonuçları, Türkiye'nin 2019'a kıyasla 4. ve 8. sınıf düzeylerinde matematik ve fen bilimlerinde önemli ölçüde puan artışı sağladığını ortaya koymuştur.

Son TIMSS verilerine göre, Türkiye 4. sınıf matematik sıralamasında 58 ülke arasında 8., fen bilimlerinde 4., 8. sınıf matematik sıralamasında 42 ülke arasında 13. ve fen bilimlerinde 7. sırada yer almıştır.

Türkiye, 18-24 yaş arası ne eğitimde ne de istihdamda olan gençlerin (NEET) oranında OECD ülkeleri arasında maalesef ilk sırada yer almaktadır.

2023 verilerine göre, 18-24 yaş aralığında eğitim ve istihdam dışı gençlerin (NEET) oranı OECD ortalaması olan %13,8'in oldukça üzerinde, %31,1 ile OECD ülkeleri arasında birinci sıradadır.

Kadın Öğretmenler Oranı %61.3 Oldu!

2023-2024 eğitim-öğretim yılında; okul öncesinde 121.986, ilköğretimde 648.920, ortaöğretimde ise 397.990 öğretmen olmak üzere toplamda 1.168.896 öğretmen görevlendirilmiştir. Bu öğretmenlerin 175.499'u özel öğretim kurumlarında hizmet vermektedir.

Son on yılda öğretmen kadrosundaki kadın oranı %7 artış göstererek 2023-2024 eğitim-öğretim yılında %61,3'e ulaşmıştır. Eğitim fakültelerine kayıt yaptıran öğrencilerin %65,8'ini, mezun olanların %66,2'sini ve KPSS Eğitim Bilimleri Testi'ne başvuran adayların %72'sini kadınlar oluşturmaktadır. Bu veriler ışığında, kadın öğretmen oranının ilerleyen yıllarda artmaya devam etmesi öngörülmektedir.

Türkiye'de okul öncesi eğitim hariç tüm eğitim kademelerinde kadın öğretmen oranı, OECD ortalamalarının oldukça altında kalmaktadır. Buna rağmen, Türkiye'de tüm kademelerde kadın öğretmen sayısı erkek öğretmen sayısından fazladır. Bu durum, küresel ölçekte de gözlemlenen, öğretmenlik mesleğinde kadınların erkeklere göre daha fazla istihdam edildiği gerçeğini yansıtmaktadır.

Türkiye, OECD ülkeleri arasında 50 yaş üstü öğretmen oranında en düşük seviyelerde yer alırken, 30 yaş altı öğretmen oranında ise en yüksek seviyelerde bulunmaktadır.

2015 ve 2016 yıllarında yaklaşık 50.000 öğretmen ataması gerçekleştirilirken, 2017, 2022 ve 2024 yıllarında bu rakam 20.000 seviyelerine gerilemiştir. 2018 ve 2023 yıllarında 45.000, 2019 ve 2020 yıllarında 40.000, 2021 yılında ise 35.000 öğretmen ataması yapılmıştır. Son on yılda öğretmen atama sayılarının en düşük olduğu yılların 2017, 2022 ve 2024 olduğu ve son yıllarda atama sayılarında bir düşüş trendi gözlemlenmektedir.

Kaynak: Türkiye Eğitim