Tiyatroda Aşılamayan Büyük Tabu: Macbeth Uğursuzluğu!

Tiyatro camiasında "Macbeth" kelimesi, adeta tabu niteliğindedir. William Shakespeare'in bu meşhur trajedisinin sanatsal değeri kadar, etrafındaki uğursuzluk inancı da dikkat çekicidir. Birçok oyuncu ve tiyatro personeli, sahne arkasında bu ismi telaffuz etmekten özellikle imtina eder. Peki, tiyatrolarda "Macbeth" isminin uğursuz kabul edilmesinin altında yatan sebep nedir?

Macbeth Yerine İskoç Oyunu!

Tiyatro camiasında, "Macbeth laneti" olarak bilinen bir inanış mevcuttur. Rivayetlere göre, oyunun adı prova veya sahne arkasında yüksek sesle telaffuz edildiğinde teknik arızalar, oyuncu yaralanmaları ve hatta ölümler yaşanabileceği düşünülmektedir. Bu sebeple, tiyatro çalışanları, oyunun adını doğrudan anmaktan kaçınarak genellikle "İskoç Oyunu" tabirini kullanmayı tercih ederler.

1606 Yılından Süregelen Lanet!

“Macbeth Laneti" efsaneleri, oyunun 1606'daki ilk temsiline kadar uzanmaktadır. Shakespeare'in oyunun büyü sahnelerinde gerçek büyücülük pratikleri kullandığı ve bu nedenle doğaüstü güçleri öfkelendirdiği, böylece eseri lanetlediği düşünülmektedir.

Böyle Düşünülmesini Sağlayan O Olaylar!

• Oyunun prömiyerinde Lady Macbeth rolünü üstlenen oyuncunun hastalanması üzerine, Shakespeare'in bizzat rolü devralmak zorunda kaldığı bilinmektedir.

• 1937 tarihli, Laurence Olivier'in başrolünde yer aldığı prodüksiyonda, dekorun düşmesi sonucu bir teknisyenin hayatını kaybettiği kayıtlara geçmiştir.

• 1950'li yıllarda Kraliyet Tiyatrosu'nda sergilenen bir oyun esnasında ise yapımcının kalp krizi geçirmesi ve bir oyuncunun bıçaklanarak yaralanması olayları yaşanmıştır.

Bu Lanetin Çözümü Nedir? Neden Günümüzde Bu İnanış devam ediyor?

"Macbeth" kelimesinin tiyatroda yüksek sesle telaffuz edilmesi durumunda, uğursuzluğu önlemek amacıyla geleneksel bir temizlik ritüeli uygulanmaktadır. Bu ritüel genellikle sahneden ayrılmayı, üç kez dönmeyi, yere tükürme veya küfür etme eylemlerini ve sonrasında sahneye geri dönmeyi içerir; böylece uğursuzluğun bertaraf edildiği kabul edilir.

Günümüzde bu tür batıl inançlar mantıksız görünse de, tiyatro emekçileri için sahne hem kutsal bir alan, hem de uğursuzluklardan korunması gereken bir mekândır. "Macbeth" oyununun getirdiği uğursuzluk inancı, neredeyse gelenekselleşmiş bir refleks durumuna gelmiştir.

Bu sebeple, özellikle klasik tiyatro gruplarında "The Scottish Play" ifadesi kullanılmaya devam etmektedir. Zira süreçte sanat kadar sahne güvenliği, enerji ve ortak inanç da önemli bir rol oynamaktadır.

Düz Piramit

Kaynak: Cumhuriyet