Okyanuslar Kararıyor: Deniz Yaşamının Beşte Biri Tehlikede!

Dünya'nın %70'ini kaplayan okyanuslar, son 20 yılda şaşırtıcı bir değişime uğradı: Yüzeylerinin beşte biri karardı. Bilim insanları, bu dramatik değişimin okyanusun ışık geçiren üst katmanları olan "fotik zon"da gerçekleştiğini ve bu hayati alanların giderek sığlaştığını belirtiyor. Deniz canlılarının %90'ının yaşam alanı olan fotik zonun daralması, küresel ekosistemler ve insan yaşamı için ciddi sonuçlar doğurabilir.

Plymouth Deniz Laboratuvarı'ndan deniz biyokimyası uzmanı Dr. Tim Smyth, bazı bölgelerde fotik zonun 50 metreye kadar sığlaştığını kaydetti. Bu durum, ışığa bağımlı türlerin yüzeye daha yakın yaşamak zorunda kalmasına ve besin rekabetinin artmasına neden oluyor. Smyth'e göre bu köklü değişim, deniz ekosistemlerini derinden etkileyebilir.

İnsanlık da Tehdit Altında

Fotik zonun daralması sadece deniz canlılarını değil, aynı zamanda gıda, ulaşım ve rekreasyon gibi alanlarda okyanusa bağımlı olan insan yaşamını da doğrudan etkileyecek. Küçük av türlerinin (karides, ton balığı gibi) dağılımı değişebilir, avcı türler kıyıya daha yakın bölgelere kayabilir. Zaten iklim değişikliği nedeniyle köpekbalığı gibi türlerin sahillere yaklaştığı gözlemlenmişti.

NASA'nın Ocean Color Web uydusundan elde edilen verilerle geliştirilen algoritmalar, küresel okyanusu 9 kilometrelik piksel parçalarına ayırarak fotik zon derinliğindeki değişimleri detaylı bir şekilde ölçtü. Verilere göre, okyanusun %9,3'lük kısmında fotik zon derinliği 50 metreden fazla azalırken, %2,6'sında bu azalma 100 metreyi buldu. Ancak, aynı dönemde okyanusun yaklaşık %10'luk bir kısmında ise hafif parlama (aydınlanma) gözlemlendi.

Araştırmacılar, okyanuslardaki bu kararmaya yol açan başlıca nedenleri şöyle sıralıyor:

Artan yağışlar ve tarımsal atıklar yoluyla gelen besin yükleri: Bu, okyanuslardaki besin dengesini bozarak alg patlamalarını tetikliyor.

Zararlı alg patlamaları: Özellikle fitoplankton adı verilen mikroskobik deniz yosunlarının aşırı artışı, suyu bulanıklaştırarak ışık geçişini engelliyor. Kuzey Avrupa'yı çevreleyen Baltık Denizi'nde bu durumun yaygın olduğu görülüyor.

Küresel deniz yüzeyi sıcaklıklarındaki artış: Isınan sular, deniz ekosistemlerinin hassas dengesini bozarak kararmayı hızlandırıyor.

En dramatik değişimler Florida açıklarındaki Gulf Stream'in üst kısmında, Baltık Denizi'nde ve kutup bölgelerinde tespit edildi.

"Bu Sadece Renk Değişimi Değil, Yaşam Alanı Kaybı"

Araştırmanın başyazarı Dr. Thomas Davies, durumu şu sözlerle özetledi: "Okyanus yüzeyinin rengi değişti, evet. Ama biz artık bunun yalnızca görsel bir değişim değil, aynı zamanda ışığa bağımlı canlıların yaşadığı alanın fiilen küçüldüğüne dair elimizde kanıt olduğunu biliyoruz."

Davies, okyanusların gezegenin sağlığı için hayati önemine dikkat çekerek sözlerini tamamladı: "Okyanus sadece balık değil; oksijen, iklimle mücadele ve gezegenin genel sağlığı açısından da yaşamsal öneme sahip. Bu nedenle bu bulgular ciddi endişe kaynağıdır."

(Ters Piramit Tekniği ile Düzenlenmiştir)

Kaynak: Cumhuriyet